C’est à partir de l’étude de Charles Quint que j’ai commencé à m’intéresser à Dante. J’avais déjà lu L’Enfer et commencé la lecture du Purgatoire, vers 2004-2005, mais c’était une pure lecture de culture personnelle. Le genre de livre qu’on lit pour pouvoir dire qu’on l’a lu. Mais en m’intéressant à Charles Quint, c’est un autre livre de l’illustre italien qui a attiré mon attention, De Monarchia. Et c’est en voulant approfondir mes connaissances sur Gattinara, le chancelier de Charles Quint, que j’ai finit par me décider à lire ce traité. En effet, en 1527, c’est-à-dire au cœur du conflit opposant Charles Quint au Pape, Gattinara a fait des démarches auprès d’Érasme en espérant le convaincre d’en produire une nouvelle édition . Quel intérêt revêtait donc cet ouvrage datant du XIVe siècle pour le chancelier et l’Empereur?
J’ai donc composé un billet pour résumer La Monarchie, le principal texte politique de Dante, le texte, précisément, qui avait attiré l’attention de Gattinara. Puis, parce que ce traité est divisé en trois parties et que le résumé complet du texte sera long, j’ai divisé le tout en trois billets différents, un pour chaque partie.
Dante Alighieri est né à Florence en mai 1265. L’Italie était alors en proie à l’opposition de deux grandes factions, les Guelfes et les Gibelins, reflétant les deux grands pouvoirs qui ambitionnaient d’établir leur hégémonie sur la chrétienté. Les Guelfes étaient partisans de la supériorité du Pape contre l’Empereur, tandis que les Gibelins prenaient le parti de l’Empereur contre la Pape. Lorsque Dante s’est engagé en politique, les Guelfes avaient triomphé à Florence, mais ce triomphe n’avait pas pour autant apporté la paix à la république. En effet, les Guelfes s’étaient divisés en deux factions: les Guelfes noirs étaient partisans que Florence s’inféode au pape, tandis que les Guelfes blancs, tout en reconnaissant la suprématie théorique du pape, souhaitaient préserver l’autonomie politique de la république. C’est du côté des blancs que Dante s’engagea et ce choix allait faire de lui un ennemi de la papauté jusqu’à la fin de ses jours. Alors que Dante accomplissait une mission diplomatique auprès du pape Boniface VIII, les noirs prirent le pouvoir à Florence et entamèrent une répression systématique à l’encontre des représentants des blancs. Plutôt que de retourner à Florence pour se plier aux juges devant lesquels il fut condamné, Dante choisit alors le chemin de l’exil. Les tentatives des blancs pour reprendre Florence par la force se soldant par de nombreux échecs, Dante abandonne l’idée du retour et vie comme poète et lettré en errant de ville en ville, cherchant l’hospitalité là où on la lui offre. Le seul espoir de retour sérieux qui se représentera à lui fut l’expédition de l’Empereur Henri VII de Luxembourg, en 1310.
C’est à l’occasion de cette expédition que Dante écrivit De Monarchia. La date de l’écriture et la diffusion du traité n’est pas connue avec précision, mais on la situe généralement entre 1309 et 1313 (1). De Monarchia est donc un traité de propagande, destiné à convaincre ses lecteurs de la légitimité des revendications impériales sur l’Italie. Dante, de Guelfe blanc en exil, s’était fait Gibelin dans l’espoir que l’Empereur lui permettrait de vaincre ses ennemis à Florence et de rentrer chez lui.
De Monarchia ne fut d’ailleurs pas son seul écrit de propagande. Le Florentin en exil écrivit également plusieurs lettres pour favoriser l’entreprise impériale. Vers octobre 1310, alors qu’Henri de Luxembourg entrait à Turin, il écrivit une lettre adressée aux princes, nobles, sénateurs et peuples d’Italie. Dans celle-ci, il décrivait la situation de l’Italie, ravagée par la guerre, comme si misérable qu’elle était « objet de pitié même pour les Sarrasins ». Mais l’Empereur, tel Moïse, viendrait la sortir de la désolation en apportant la paix et la justice. Tel était le thème dominant de la lettre, qui invitait les cités à se soumettre à « César » et les exilés à pardonner à ceux qui les avait chassés car, si les « oppresseurs » méritaient bien d’être chassés, l’Empereur serait porté davantage au pardon qu’au châtiment. L’année suivante, il adressa aux « Florentins scélérats », qui avaient choisi de résister, une lettre remplie d’invectives et de menaces où il réaffirmait la légitimité du pouvoir impérial(2). Mais il demeure que c’est dans La Monarchie que se trouve affirmée cette légitimité avec la plus grande cohérence.
Le traité est composé de trois livres, chacun portant sur une question qui fondait les prétentions impériales. Pour ce faire, Dante se propose de démontrer trois thèses fondamentales: la première est que la Monarchie est nécessaire au bien du monde; la seconde est que les Romains l’ont légitimement acquise; la troisième est qu’elle ne peut revenir au Pape.
La première partie cherche donc à démontrer la nécessité de la Monarchie. L’ensemble des arguments déployés par Dante pour réaliser cet objectif suit la même stratégie: idéaliser l’unité du genre humain et suggérer qu’elle doit nécessairement s’incarner dans l’unité politique. Je passerai sur différents arguments mineurs. L’argumentation principale s’articule autour de la détermination de la mission du genre humain, que j’ai rapportée ici, en fonction de l’ordre du monde. Pour Dante, on devine la fonction d’une créature selon ce qui la distingue dans l’ordre naturel. L’être humain étant, de son point de vue, considéré comme la seule créature qui raisonne, il a donc vocation à accroître sa connaissance du monde. Or,
c’est dans le repos et la tranquillité que procure la paix, que le genre humain peut, de toute évidence, très librement et très facilement s’adonner à sa tâche propre […] par conséquent, il a semblé que le moyen le plus proche pour parvenir à ce bien auquel sont ordonnés toutes nos actions comme à leur fin dernière, c’est-à-dire la paix universelle, peut être tenu pour le fondement des raisonnements suivants. (pp.443-444)
Tout le problème devient donc d’identifier les sources de la guerre pour les supprimer. C’est en poursuivant cet objectif que Dante en viendra à proposer une conception très hiérarchisée de l’ordre du monde. Il l’énonce d’abord en se plaçant sous l’autorité d’Aristote, selon lequel « lorsque différentes choses sont ordonnées à une seule et même fin, il convient que l’une d’entre elles règle ou gouverne, et que les autres soient réglées ou gouvernées » (p.444), renvoyant à Aristote, Politique, I, 5). Mais surtout, il procède en glanant dans les sagesses populaires et en procédant par « la raison inductive » en le démontrant d’abord pour la famille, puis en étendant le raisonnement à des entités plus vastes. « Puisses-tu avoir un égal dans ta maison. » est une malédiction qu’on adresse à quelqu’un à qui on souhaite du mal, dit-il (p.444). Pour Dante, les conflits n’éclatent qu’entre égaux, quand il n’existe aucune indication claire de qui commande et qui doit obéir. « Si nous considérons un village donné, dont la fin consiste à assurer un secours mutuel et efficace, tant pour ce qui est des hommes que des biens, il faut qu’un seul donne des règles à la vie des autres » (p.445). Ce raisonnement s’étendra ensuite aux cités, aux royaumes et à l’ensemble du genre humain, dont le commandant sera alors le « Monarque » ou « l’Empereur ». Il ne s’agit pas pour lui de supprimer toute entité politique existante, mais d’établir clairement les hiérarchies. Car si le conflit n’existe qu’entre égaux, il doit exister un juge, supérieur à ceux-ci, pour chaque litige:
Ainsi entre deux princes, dont aucun n’est soumis à l’autre, il peut surgir un litige […]. Et puisque l’un ne saurait instruire la cause de l’autre, aucun d’entre eux n’étant soumis à l’autre […], il est nécessaire qu’il y en ait un troisième, à la juridiction plus étendue, qui ait autorité sur l’un et l’autre, grâce à son plus large pouvoir. Et celui-ci sera le Monarque, ou non. S’il l’est, notre démonstration est faite ; sinon, il se trouvera à son tour, en dehors des limites de sa juridiction, en face d’un de ses égaux: d’où la nécessité, une fois de plus, d’une tierce personne. Et l’on poursuivra à l’infini, ce qui n’est pas possible, ou bien il faudra en venir à un juge premier et suprême, dont le jugement résoudra, de façon médiate ou immédiate, tous les litiges: et ce sera le Monarque ou Empereur. La Monarchie est donc nécessaire au monde. (p.448)
S’en suit alors que le problème de la justice des verdicts rendus par cette autorité suprême. Donc y consacre un chapitre, ce qui montre qu’il avait besoin de convaincre ses contemporains sur ce point, mais les arguments qu’il propose montre que pour lui le problème de la justice se résout pratiquement de lui-même d’une manière similaire à celle dont se résout le problème de la paix. En effet, les jugements injustes sont rendus lorsque « l’orientation de la volonté » n’est pas exempte de « cupidité » et fait obstacle à la justice (p.449-450) et que « [l]a cupidité définitivement écartée, plus rien ne s’oppose à la justice […]. Or pour le Monarque rien n’existe qui puisse être désiré: seul l’Océan met une frontière à sa juridiction, alors que ce n’est point le cas des autres princes » (p.450). S’ensuit une description du Monarque comme parangon de justice et d’amour (3).
Reste alors le problème de la liberté, cher au cœur des Italiens de cette époque . Puisqu’il cherche à les convaincre, il ne tentera pas d’esquiver l’enjeu, ni de le banaliser: « cette liberté […] est le plus grand don que Dieu ait accordé à la nature humaine […] car c’est par lui que nous sommes heureux ici-bas en tant qu’hommes et que nous serons heureux là-haut comme des dieux. » (p.452). Mais comment est-on libre sous la gouverne d’un Monarque? Pour répondre à la question, Dante a recours à la définition que donne Aristote de la liberté dans la Métaphysique: « est libre ce qui « est pour soi et non pour un autre » » (Métaphysique, I, 2. Dante p.452) par conséquent, dit Dante, « Ce n’est que lorsqu’il est soumis au Monarque que le genre humain existe pour lui et non pas pour autrui: alors seulement on redresse les formes faussées de gouvernement […] qui réduisent en esclavage le genre humain […] » (pp.452-453). Par ailleurs, parce qu’il est dépourvu de cupidité, et n’est donc que justice et amour, le Monarque voudra non seulement que ses sujets existent pour eux-mêmes, mais voudra rehausser leur vertu. À ce point du premier livre, l’argumentaire de Dante cherchant à démontrer la nécessité de la Monarchie pour le bien du monde est conclue. Les quelques paragraphes qui demeurent raffinent le raisonnement, mais n’ajoutent guère d’éléments fondamentalement nouveaux.
Mais au terme du premier livre, l’œuvre de propagande de Dante n’est pas terminée. S’il a « démontré » la nécessité d’une Monarchie, il n’a encore rien dit sur l’identité de celui qui doit être Monarque. Cet enjeu sera résolu en deux temps, dans les second et troisième livres. J’y reviendrai donc dans les prochains billets.
Notes
(1) C’est du moins ce qu’affirme Quentin Skinner, renvoyant à la discussion (que je n’ai pas lue) faites par Marjorie Reeves dans « Marsiglio of Padua and Dante Alighieri », Trends in Medieval Political Thought, éd. Beryl Smalley, Oxford, 1965. Voir
Toutefois, Dante avait au moins commencé la rédaction du Paradis lorsqu’il a écrit La Monarchie, puisqu’il mentionne au moins une fois, dans ce traité, le dernier volet de la Divine Comédie. Or, si j’en crois la chronologie publiée dans mon édition, le Paradis a été composé entre 1316 et 1321. Il faudrait donc conclure que la publication de La Monarchie est un peu plus tardive que ce qu’affirme Skinner.
(2) Plusieurs autres lettres de Dante éclairent que son engagement en faveur d’Henri de Luxembourg est lié à sa condition d’exilé et son désir de retour. Ainsi, le 17 avril 1311, lorsque l’Empereur renonce à la conquête de la Toscane, Dante lui écrit sa déception et l’exhorte à ne pas lâcher prise: « êtes-vous celui qui doit venir, ou devons-nous en attendre un autre? » demande-t-il, empruntant la formule à Saint Luc. Il s’emploie alors à démontrer qu’il n’y aura jamais la paix en Italie tant que Florence ne sera pas soumise.
Bibliographie
1779142
{:XWP8WNBD}
1
chicago-fullnote-bibliography
50
default
211
https://cliosophie.republiquelibre.org/wp-content/plugins/zotpress/
{1779142:C7IRZUQB};{1779142:IFFU6JT3};{1779142:IFFU6JT3}
chicago-fullnote-bibliography
default
asc
0
211
%7B%22status%22%3A%22success%22%2C%22updateneeded%22%3Afalse%2C%22instance%22%3Afalse%2C%22meta%22%3A%7B%22request_last%22%3A1250%2C%22request_next%22%3A50%2C%22used_cache%22%3Atrue%7D%2C%22data%22%3A%5B%7B%22key%22%3A%22FXZFQY3P%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%2C%22parsedDate%22%3A%222007%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ELAVALL%26%23xC9%3B%2C%20Bernard.%20%3Ci%3EBartolom%26%23xE9%3B%20de%20Las%20Casas%3A%20Entre%20l%26%23x2019%3B%26%23xE9%3Bp%26%23xE9%3Be%20et%20La%20Croix%3C%5C%2Fi%3E.%20Biographie%20Payot.%20Paris%3A%20Payot%2C%202007.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Bartolom%5Cu00e9%20de%20Las%20Casas%3A%20entre%20l%27%5Cu00e9p%5Cu00e9e%20et%20la%20croix%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Bernard%22%2C%22lastName%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222007%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-228-90248-9%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-12-14T19%3A40%3A55Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22WWR2T3MB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22MARTINEZ-GROS%20and%20VALENSI%22%2C%22parsedDate%22%3A%222013%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EMARTINEZ-GROS%2C%20Gabriel%2C%20and%20Lucette%20VALENSI.%20%3Ci%3EL%26%23x2019%3Bislam%2C%20l%26%23x2019%3Bislamisme%20et%20l%26%23x2019%3BOccident%3A%20gen%26%23xE8%3Bse%20d%26%23x2019%3Bun%20affrontement%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20%26%23xC9%3Bditions%20du%20Seuil%2C%202013.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22L%27islam%2C%20l%27islamisme%20et%20l%27Occident%3A%20gen%5Cu00e8se%20d%27un%20affrontement%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Gabriel%22%2C%22lastName%22%3A%22MARTINEZ-GROS%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Lucette%22%2C%22lastName%22%3A%22VALENSI%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222013%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7578-3570-8%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-12-04T04%3A29%3A38Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%229WRKLWKB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22TARDIEU%22%2C%22parsedDate%22%3A%221990%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ETARDIEU%2C%20Jean-Pierre.%20%3Ci%3ENoirs%20et%20Indiens%20Au%20P%26%23xE9%3Brou%20%28XVIe-XVIIe%20Si%26%23xE8%3Bcles%29%3A%20Histoire%20d%26%23x2019%3Bune%20Politique%20S%26%23xE9%3Bgr%26%23xE9%3Bgationniste%3C%5C%2Fi%3E.%20Recherches%20%26amp%3B%20Documents.%20Paris%3A%20L%26%23x2019%3BHarmattan%2C%201990.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Noirs%20et%20Indiens%20au%20P%5Cu00e9rou%20%28XVIe-XVIIe%20si%5Cu00e8cles%29%3A%20histoire%20d%27une%20politique%20s%5Cu00e9gr%5Cu00e9gationniste%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Jean-Pierre%22%2C%22lastName%22%3A%22TARDIEU%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221990%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7384-0708-5%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-27T18%3A58%3A03Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22L5I59I4U%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22fre%20et%20al.%22%2C%22parsedDate%22%3A%222012%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3Efre%2C%20Yves%2C%20Marc%20St-Hilaire%2C%20and%20%26%23xC9%3Btienne%20Rivard%2C%20eds.%20%3Ci%3ELa%20francophonie%20nord-am%26%23xE9%3Bricaine%3C%5C%2Fi%3E.%20Atlas%20historique%20du%20Qu%26%23xE9%3Bbec.%20Qu%26%23xE9%3Bbec%3A%20Presses%20de%20l%26%23x2019%3BUniv.%20Laval%2C%202012.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20francophonie%20nord-am%5Cu00e9ricaine%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22Yves%22%2C%22lastName%22%3A%22fre%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22Marc%22%2C%22lastName%22%3A%22St-Hilaire%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22%5Cu00c9tienne%22%2C%22lastName%22%3A%22Rivard%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222012%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7637-8958-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-27T18%3A03%3A12Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%223DBEA7RB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22Colombo%22%2C%22parsedDate%22%3A%222015%22%2C%22numChildren%22%3A1%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EColombo%2C%20Cristoforo.%20%3Ci%3ELa%20d%26%23xE9%3Bcouverte%20de%20l%26%23x2019%3BAm%26%23xE9%3Brique%3A%20%26%23xE9%3Bcrits%20complets%20%281492-1505%29%3C%5C%2Fi%3E.%20La%20D%26%23xE9%3Bcouverte%20poche%20Litt%26%23xE9%3Brature%20et%20voyages%20418.%20Paris%3A%20La%20D%26%23xE9%3Bcouverte%2C%202015.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20d%5Cu00e9couverte%20de%20l%27Am%5Cu00e9rique%3A%20%5Cu00e9crits%20complets%20%281492-1505%29%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Cristoforo%22%2C%22lastName%22%3A%22Colombo%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222015%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7071-8342-2%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-27T17%3A49%3A19Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%229EUYBC77%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22VAZQUEZ%22%2C%22parsedDate%22%3A%221989%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EVAZQUEZ%2C%20Francisco.%20%3Ci%3ERelation%20du%20voyage%20et%20de%20la%20r%26%23xE9%3Bbellion%20d%26%23x2019%3BAguirre%20%5B1559%5D%3C%5C%2Fi%3E.%20Grenoble%3A%20J.Millon%2C%201989.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Relation%20du%20voyage%20et%20de%20la%20r%5Cu00e9bellion%20d%27Aguirre%20%5B1559%5D%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Francisco%22%2C%22lastName%22%3A%22VAZQUEZ%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221989%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-27T17%3A30%3A39Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22QIKEL6NG%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BERNAND%20and%20GRUZINSKI%22%2C%22parsedDate%22%3A%221993%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBERNAND%2C%20Carmen%2C%20and%20Serge%20GRUZINSKI.%20%3Ci%3EHistoire%20du%20Nouveau%20Monde.%202%3A%20Les%20m%26%23xE9%3Btissages%20%281550%20-%201640%29%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Fayard%2C%201993.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Histoire%20du%20Nouveau%20Monde.%202%3A%20Les%20m%5Cu00e9tissages%20%281550%20-%201640%29%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Carmen%22%2C%22lastName%22%3A%22BERNAND%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Serge%22%2C%22lastName%22%3A%22GRUZINSKI%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221993%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-213-02965-8%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-27T17%3A25%3A01Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22CQYIUYJG%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BUTEL%22%2C%22parsedDate%22%3A%221997%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBUTEL%2C%20Paul.%20%3Ci%3EHistoire%20de%20l%26%23x2019%3BAtlantique%3A%20de%20l%26%23x2019%3BAntiquit%26%23xE9%3B%20%26%23xE0%3B%20nos%20jours%3C%5C%2Fi%3E.%20Ed.%20revue%20et%20augm.%20Collection%20Tempus%20435.%20Paris%3A%20Perrin%2C%201997.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Histoire%20de%20l%27Atlantique%3A%20de%20l%27Antiquit%5Cu00e9%20%5Cu00e0%20nos%20jours%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Paul%22%2C%22lastName%22%3A%22BUTEL%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221997%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-262-03913-4%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-24T15%3A55%3A01Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%226XGXE7AB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22M%5Cu00c9CHOULAN%22%2C%22parsedDate%22%3A%221979%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EM%26%23xC9%3BCHOULAN%2C%20Henry.%20%3Ci%3ELe%20Sang%20de%20l%26%23x2019%3Bautre%3A%20Ou%2C%20L%26%23x2019%3Bhonneur%20de%20Dieu%3A%20Indiens%2C%20Juifs%2C%20Morisques%20Dans%20l%26%23x2019%3BEspagne%20Du%20Si%26%23xE8%3Bcle%20d%26%23x2019%3Bor%3C%5C%2Fi%3E.%20La%20Force%20Des%20Id%26%23xE9%3Bes.%20Paris%3A%20Fayard%2C%201979.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Le%20sang%20de%20l%27autre%3A%20ou%2C%20L%27honneur%20de%20Dieu%3A%20indiens%2C%20juifs%2C%20morisques%20dans%20l%27Espagne%20du%20Si%5Cu00e8cle%20d%27or%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Henry%22%2C%22lastName%22%3A%22M%5Cu00c9CHOULAN%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221979%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-213-00795-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-23T18%3A30%3A18Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22QBXDIZLP%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22DUVERGER%22%2C%22parsedDate%22%3A%222001%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EDUVERGER%2C%20Christian.%20%3Ci%3ECort%26%23xE9%3Bs%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Fayard%2C%202001.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Cort%5Cu00e9s%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Christian%22%2C%22lastName%22%3A%22DUVERGER%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222001%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-213-60902-7%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-22T20%3A46%3A19Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22AITCIX5L%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22VIROLI%22%2C%22parsedDate%22%3A%222011%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EVIROLI%2C%20Maurizio.%20%3Ci%3ER%26%23xE9%3Bpublicanisme%3C%5C%2Fi%3E.%20Lormont%3A%20le%20Bord%20de%20l%26%23x2019%3Beau%2C%202011.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22R%5Cu00e9publicanisme%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Maurizio%22%2C%22lastName%22%3A%22VIROLI%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222011%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-35687-116-9%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-18T18%3A33%3A33Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22BIRYWZGM%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22LIVERNOIS%22%2C%22parsedDate%22%3A%222016%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ELIVERNOIS%2C%20Jonathan.%20%3Ci%3ELa%20Route%20Du%20Pays-Br%26%23xFB%3Bl%26%23xE9%3B%3A%20Arch%26%23xE9%3Bologie%20et%20Reconstruction%20Du%20Patriotisme%20Qu%26%23xE9%3Bb%26%23xE9%3Bcois%3C%5C%2Fi%3E.%20Documents.%20Montr%26%23xE9%3Bal%3A%20Atelier%2010%2C%202016.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20route%20du%20Pays-Br%5Cu00fbl%5Cu00e9%3A%20arch%5Cu00e9ologie%20et%20reconstruction%20du%20patriotisme%20qu%5Cu00e9b%5Cu00e9cois%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Jonathan%22%2C%22lastName%22%3A%22LIVERNOIS%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222016%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-89759-136-6%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-18T18%3A26%3A35Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22YEPZ2ECH%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22DUMONT%22%2C%22parsedDate%22%3A%222013-09-26%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EDUMONT%2C%20Micheline.%20%26%23x201C%3BLa%20La%26%23xEF%3Bcit%26%23xE9%3B%20et%20Les%20Droits%20Des%20Femmes.%20R%26%23xE9%3Bflexions%20Critiques.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EHistoire%20Engag%26%23xE9%3Be%3C%5C%2Fi%3E%2C%20September%2026%2C%202013.%20%3Ca%20class%3D%27zp-ItemURL%27%20href%3D%27http%3A%5C%2F%5C%2Fhistoireengagee.ca%5C%2Fla-laicite-et-les-droits-des-femmes-reflexions-critiques%5C%2F%27%3Ehttp%3A%5C%2F%5C%2Fhistoireengagee.ca%5C%2Fla-laicite-et-les-droits-des-femmes-reflexions-critiques%5C%2F%3C%5C%2Fa%3E.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22La%20la%5Cu00efcit%5Cu00e9%20et%20les%20droits%20des%20femmes.%20R%5Cu00e9flexions%20critiques%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Micheline%22%2C%22lastName%22%3A%22DUMONT%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%2226%20septembre%202013%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22http%3A%5C%2F%5C%2Fhistoireengagee.ca%5C%2Fla-laicite-et-les-droits-des-femmes-reflexions-critiques%5C%2F%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-16T22%3A00%3A45Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22VH5ELNWV%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BOUCHER%22%2C%22parsedDate%22%3A%222018%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBOUCHER%2C%20Francis.%20%3Ci%3ELa%20Grande%20D%26%23xE9%3Bception%3A%20Dialogue%20avec%20les%20exclus%20de%20l%26%23x2019%3Bind%26%23xE9%3Bpendance.%3C%5C%2Fi%3E%20Somme%20Toute%2C%202018.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20Grande%20D%5Cu00e9ception%3A%20Dialogue%20avec%20les%20exclus%20de%20l%27ind%5Cu00e9pendance.%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Francis%22%2C%22lastName%22%3A%22BOUCHER%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222018%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-89794-002-7%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-09T22%3A38%3A13Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22A7J5XZGJ%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22DORION%22%2C%22parsedDate%22%3A%222017%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EDORION%2C%20Catherine.%20%3Ci%3ELes%20Luttes%20F%26%23xE9%3Bcondes%3A%20Lib%26%23xE9%3Brer%20Le%20D%26%23xE9%3Bsir%20En%20Amour%20et%20En%20Politique%3C%5C%2Fi%3E.%20Documents%2011.%20Montr%26%23xE9%3Bal%2C%20Qu%26%23xE9%3Bbec%3A%20Atelier%2010%2C%202017.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Les%20luttes%20f%5Cu00e9condes%3A%20lib%5Cu00e9rer%20le%20d%5Cu00e9sir%20en%20amour%20et%20en%20politique%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Catherine%22%2C%22lastName%22%3A%22DORION%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222017%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-89759-268-4%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-10-09T22%3A08%3A17Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22ZPUGWPFG%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22GOMEZ%22%2C%22parsedDate%22%3A%221992%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EGOMEZ%2C%20Thomas.%20%3Ci%3EL%26%23x2019%3B%20invention%20de%20l%26%23x2019%3BAm%26%23xE9%3Brique%3A%20mythes%20et%20r%26%23xE9%3Balit%26%23xE9%3Bs%20de%20la%20conqu%26%23xEA%3Bte%3C%5C%2Fi%3E.%20Champs%20360.%20Paris%3A%20Flammarion%2C%201992.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22L%27%20invention%20de%20l%27Am%5Cu00e9rique%3A%20mythes%20et%20r%5Cu00e9alit%5Cu00e9s%20de%20la%20conqu%5Cu00eate%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Thomas%22%2C%22lastName%22%3A%22GOMEZ%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221992%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-08-081360-2%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-09-10T17%3A24%3A21Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22Z8NR7XPE%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BATAILLON%22%2C%22parsedDate%22%3A%221966%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBATAILLON%2C%20Marcel.%20%26%23x201C%3BSur%20la%20conscience%20g%26%23xE9%3Bopolitique%20de%20la%20r%26%23xE9%3Bbellion%20pizarriste.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3ECahiers%20du%20monde%20hispanique%20et%20luso-br%26%23xE9%3Bsilien%3C%5C%2Fi%3E%2C%20no.%207%20%281966%29%3A%2013%26%23x2013%3B23.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Sur%20la%20conscience%20g%5Cu00e9opolitique%20de%20la%20r%5Cu00e9bellion%20pizarriste%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Marcel%22%2C%22lastName%22%3A%22BATAILLON%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221966%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-09-10T17%3A02%3A20Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22482TP6S9%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BATAILLON%22%2C%22parsedDate%22%3A%221967%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBATAILLON%2C%20Marcel.%20%26%23x201C%3BLes%20colons%20du%20P%26%23xE9%3Brou%20contre%20Charles%20Quint%3A%20analyse%20du%20mouvement%20pizarriste%20%281544-1548%29.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EAnnales.%20%26%23xC9%3Bconomie%2C%20Soci%26%23xE9%3Bt%26%23xE9%3B%20et%20Civilisations%3C%5C%2Fi%3E%2022%2C%20no.%203%20%281967%29%3A%20479%26%23x2013%3B94.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Les%20colons%20du%20P%5Cu00e9rou%20contre%20Charles%20Quint%3A%20analyse%20du%20mouvement%20pizarriste%20%281544-1548%29%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Marcel%22%2C%22lastName%22%3A%22BATAILLON%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221967%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-09-10T17%3A00%3A11Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22FGINNZE6%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22FOUCAULT%22%2C%22parsedDate%22%3A%222001%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EFOUCAULT%2C%20Michel.%20%3Ci%3EDits%20et%20%26%23xE9%3Bcrits.%201976%20-%201988%3C%5C%2Fi%3E.%20Dits%20et%20%26%23xE9%3Bcrits.%201954%20-1988%2C%20Michel%20Foucault.%20Ed.%20%26%23xE9%3Btablie%20sous%20la%20dir.%20de%20Daniel%20Defert%20...%3B%202.%20Paris%3A%20Gallimard%2C%202001.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Dits%20et%20%5Cu00e9crits.%201976%20-%201988%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Michel%22%2C%22lastName%22%3A%22FOUCAULT%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222001%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-07-076290-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-08-24T17%3A20%3A49Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%229TMGZC92%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%2C%22parsedDate%22%3A%222004%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ELAVALL%26%23xC9%3B%2C%20Bernard.%20%3Ci%3EFrancisco%20Pizarro%3A%20Conquistador%20de%20l%26%23x2019%3Bextr%26%23xEA%3Bme%3C%5C%2Fi%3E.%20Biographie%20Payot.%20Paris%3A%20Payot%2C%202004.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Francisco%20Pizarro%3A%20conquistador%20de%20l%27extr%5Cu00eame%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Bernard%22%2C%22lastName%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222004%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-228-89812-6%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-08-21T03%3A17%3A34Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22JEU83B26%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BERNAND%20and%20GRUZINSKI%22%2C%22parsedDate%22%3A%221991%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBERNAND%2C%20Carmen%2C%20and%20Serge%20GRUZINSKI.%20%3Ci%3EHistoire%20du%20Nouveau%20Monde.%201%2C%201%2C%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Fayard%2C%201991.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Histoire%20du%20Nouveau%20Monde.%201%2C%201%2C%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Carmen%22%2C%22lastName%22%3A%22BERNAND%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Serge%22%2C%22lastName%22%3A%22GRUZINSKI%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221991%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-213-02764-7%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-08-21T03%3A16%3A30Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22PR59PA3C%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22SALAH%22%2C%22parsedDate%22%3A%222016%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESALAH%2C%20Asher.%20%26%23x201C%3BMoriscos%20in%20sicily%20in%20the%20Years%20of%20the%20Expulsion%201609-1614.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EJournal%20of%20Levantine%20Studies%3C%5C%2Fi%3E%206%20%282016%29%3A%20333%26%23x2013%3B55.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Moriscos%20in%20sicily%20in%20the%20Years%20of%20the%20Expulsion%201609-1614%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Asher%22%2C%22lastName%22%3A%22SALAH%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222016%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-31T04%3A45%3A13Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22EU7YTIBB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22RIVET%22%2C%22parsedDate%22%3A%222003%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ERIVET%2C%20Daniel.%20%3Ci%3ELe%20Maghreb%20%26%23xE0%3B%20l%26%23x2019%3B%26%23xE9%3Bpreuve%20de%20la%20colonisation%3C%5C%2Fi%3E.%20Pluriel%20Histoire.%20Paris%3A%20Hachette%20Litt%26%23xE9%3Bratures%2C%202003.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Le%20Maghreb%20%5Cu00e0%20l%27%5Cu00e9preuve%20de%20la%20colonisation%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Daniel%22%2C%22lastName%22%3A%22RIVET%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222003%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-01-279137-4%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-31T04%3A29%3A25Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22YJGN8QUZ%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22GARC%5Cu00cdA-ARENAL%22%2C%22parsedDate%22%3A%222014%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EGARC%26%23xCD%3BA-ARENAL%2C%20Mercedes.%20%26%23x201C%3BLos%20moriscos%20en%20Marruecos.%26%23x201D%3B%20In%20%3Ci%3ELos%20moriscos%3A%20expulsi%26%23xF3%3Bn%20y%20di%26%23xE1%3Bspora.%20Una%20perspectiva%20internacional%3C%5C%2Fi%3E%2C%20by%20Mercedes%20GARC%26%23xCD%3BA-ARENAL%20and%20Gerard%20WIEGERS%2C%20275%26%23x2013%3B311.%20Valencia%2C%20Granada%2C%20Zaragoza%2C%202014.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22bookSection%22%2C%22title%22%3A%22Los%20moriscos%20en%20Marruecos%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Mercedes%22%2C%22lastName%22%3A%22GARC%5Cu00cdA-ARENAL%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22bookAuthor%22%2C%22firstName%22%3A%22Mercedes%22%2C%22lastName%22%3A%22GARC%5Cu00cdA-ARENAL%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22bookAuthor%22%2C%22firstName%22%3A%22Gerard%22%2C%22lastName%22%3A%22WIEGERS%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22bookTitle%22%3A%22Los%20moriscos%3A%20expulsi%5Cu00f3n%20y%20di%5Cu00e1spora.%20Una%20perspectiva%20internacional%22%2C%22date%22%3A%222014%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-31T04%3A18%3A56Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22ZL7GAHNJ%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22CARDAILLAC%22%2C%22parsedDate%22%3A%222009%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ECARDAILLAC%2C%20Louis.%20%26%23x201C%3BVision%20des%20morisques%20et%20de%20leur%20expulsion%2C%20quatre%20cents%20ans%20apr%26%23xE8%3Bs.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3ECahiers%20de%20la%20M%26%23xE9%3Bditerran%26%23xE9%3Be%3C%5C%2Fi%3E%2C%20no.%2079%20%282009%29%3A%20407%26%23x2013%3B18.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Vision%20des%20morisques%20et%20de%20leur%20expulsion%2C%20quatre%20cents%20ans%20apr%5Cu00e8s%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Louis%22%2C%22lastName%22%3A%22CARDAILLAC%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222009%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-31T04%3A12%3A16Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22NZIDLM29%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BAUDOT%22%2C%22parsedDate%22%3A%221981%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBAUDOT%2C%20Georges.%20%3Ci%3ELa%20Vie%20Quotidienne%20Dans%20l%26%23x2019%3BAm%26%23xE9%3Brique%20Espagnole%20de%20Philippe%20II%2C%20XVIe%20Si%26%23xE8%3Bcle%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Hachette%2C%201981.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20vie%20quotidienne%20dans%20l%27Am%5Cu00e9rique%20espagnole%20de%20Philippe%20II%2C%20XVIe%20si%5Cu00e8cle%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Georges%22%2C%22lastName%22%3A%22BAUDOT%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221981%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-01-004918-7%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-16T03%3A49%3A32Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22K87KDHCA%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22FRENETTE%20et%20al.%22%2C%22parsedDate%22%3A%222012%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EFRENETTE%2C%20Yves%2C%20Marc%20ST-HILAIRE%2C%20and%20%26%23xC9%3Btienne%20RIVARD%2C%20eds.%20%3Ci%3ELa%20francophonie%20nord-am%26%23xE9%3Bricaine%3C%5C%2Fi%3E.%20Atlas%20historique%20du%20Qu%26%23xE9%3Bbec.%20Qu%26%23xE9%3Bbec%3A%20Presses%20de%20l%26%23x2019%3BUniv.%20Laval%2C%202012.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20francophonie%20nord-am%5Cu00e9ricaine%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22Yves%22%2C%22lastName%22%3A%22FRENETTE%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22Marc%22%2C%22lastName%22%3A%22ST-HILAIRE%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22editor%22%2C%22firstName%22%3A%22%5Cu00c9tienne%22%2C%22lastName%22%3A%22RIVARD%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222012%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7637-8958-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-16T03%3A33%3A06Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22KA8Y7LSB%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22POPOVIC%22%2C%22parsedDate%22%3A%222015%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EPOPOVIC%2C%20Srdja.%20%3Ci%3EComment%20faire%20tomber%20un%20dictateur%20quand%20on%20est%20seul%2C%20tout%20petit%2C%20et%20sans%20armes%3C%5C%2Fi%3E%2C%202015.%20%3Ca%20class%3D%27zp-ItemURL%27%20href%3D%27http%3A%5C%2F%5C%2Fbanq.pretnumerique.ca%5C%2Faccueil%5C%2Fisbn%5C%2F9782228913881%27%3Ehttp%3A%5C%2F%5C%2Fbanq.pretnumerique.ca%5C%2Faccueil%5C%2Fisbn%5C%2F9782228913881%3C%5C%2Fa%3E.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Comment%20faire%20tomber%20un%20dictateur%20quand%20on%20est%20seul%2C%20tout%20petit%2C%20et%20sans%20armes%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Srdja%22%2C%22lastName%22%3A%22POPOVIC%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222015%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-228-91388-1%22%2C%22url%22%3A%22http%3A%5C%2F%5C%2Fbanq.pretnumerique.ca%5C%2Faccueil%5C%2Fisbn%5C%2F9782228913881%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-08T15%3A58%3A04Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22GNUTUP45%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22WIEVIORKA%22%2C%22parsedDate%22%3A%222010%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EWIEVIORKA%2C%20Michel.%20%26%23x201C%3BApr%26%23xE8%3Bs%20les%20nouveaux%20mouvements%20sociaux.%26%23x201D%3B%20In%20%3Ci%3ENeuf%20le%26%23xE7%3Bons%20de%20sociologie%3C%5C%2Fi%3E%2C%20113%26%23x2013%3B42.%20Paris%3A%20Fayard%2C%202010.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22bookSection%22%2C%22title%22%3A%22Apr%5Cu00e8s%20les%20nouveaux%20mouvements%20sociaux%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Michel%22%2C%22lastName%22%3A%22WIEVIORKA%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22bookTitle%22%3A%22Neuf%20le%5Cu00e7ons%20de%20sociologie%22%2C%22date%22%3A%222010%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-07T20%3A27%3A19Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22VRTGVRRH%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22MOSCOVICI%20and%20LECOMTE%22%2C%22parsedDate%22%3A%222002%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EMOSCOVICI%2C%20Serge%2C%20and%20Jacques%20LECOMTE.%20%26%23x201C%3B%26%23x2018%3BL%26%23x2019%3Binfluence%20n%26%23x2019%3Best%20pas%20la%20manipulation%26%23x2019%3B.%20Entretien%20avec%20Serge%20Moscovici%20%5B1994%5D.%26%23x201D%3B%20In%20%3Ci%3ELe%20Pouvoir.%20Des%20rapports%20individuels%20aux%20relations%20internationales%3C%5C%2Fi%3E%2C%2091%26%23x2013%3B97.%20Paris%3A%20Sciences%20Humaines%2C%202002.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22bookSection%22%2C%22title%22%3A%22%5C%22L%27influence%20n%27est%20pas%20la%20manipulation%5C%22.%20Entretien%20avec%20Serge%20Moscovici%20%5B1994%5D%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Serge%22%2C%22lastName%22%3A%22MOSCOVICI%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Jacques%22%2C%22lastName%22%3A%22LECOMTE%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22bookTitle%22%3A%22Le%20Pouvoir.%20Des%20rapports%20individuels%20aux%20relations%20internationales%22%2C%22date%22%3A%222002%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-07-07T20%3A25%3A11Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22N3YICXMY%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22MORA%20RODR%5Cu00cdGUEZ%22%2C%22parsedDate%22%3A%222012%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EMORA%20RODR%26%23xCD%3BGUEZ%2C%20Luis.%20%3Ci%3EBartolom%26%23xE9%3B%20de%20Las%20Casas%3A%20conqu%26%23xEA%3Bte%2C%20domination%2C%20souverainet%26%23xE9%3B%3C%5C%2Fi%3E.%201re%20%26%23xE9%3Bdition.%20Fondements%20de%20la%20politique.%20S%26%23xE9%3Brie%20essais.%20Paris%3A%20Presses%20Universitaires%20de%20France%2C%202012.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Bartolom%5Cu00e9%20de%20Las%20Casas%3A%20conqu%5Cu00eate%2C%20domination%2C%20souverainet%5Cu00e9%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Luis%22%2C%22lastName%22%3A%22MORA%20RODR%5Cu00cdGUEZ%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222012%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-13-059432-1%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-18T04%3A23%3A36Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22E2JZZCCG%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22CASAS%20and%20GILLEN%22%2C%22parsedDate%22%3A%221996%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ECASAS%2C%20Bartolom%26%23xE9%3B%20de%20las%2C%20and%20Charles%20GILLEN.%20%3Ci%3EUne%20plume%20%26%23xE0%3B%20la%20force%20d%26%23x2019%3Bun%20glaive%3A%20Lettres%20choisies%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Cerf%2C%201996.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Une%20plume%20%5Cu00e0%20la%20force%20d%27un%20glaive%3A%20Lettres%20choisies%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Bartolom%5Cu00e9%20de%20las%22%2C%22lastName%22%3A%22CASAS%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Charles%22%2C%22lastName%22%3A%22GILLEN%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221996%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-204-05353-2%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-18T03%3A57%3A27Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22VXTFCLNY%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22SAPIRO%22%2C%22parsedDate%22%3A%222009%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESAPIRO%2C%20Gis%26%23xE8%3Ble.%20%26%23x201C%3BMod%26%23xE8%3Bles%20d%26%23x2019%3Bintervention%20politique%20des%20intellectuels.%20Le%20cas%20fran%26%23xE7%3Bais.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EActes%20de%20la%20recherche%20en%20sciences%20sociales%3C%5C%2Fi%3E%2C%20no.%20176%26%23x2013%3B177%20%282009%29%3A%208%26%23x2013%3B31.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Mod%5Cu00e8les%20d%27intervention%20politique%20des%20intellectuels.%20Le%20cas%20fran%5Cu00e7ais%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Gis%5Cu00e8le%22%2C%22lastName%22%3A%22SAPIRO%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222009%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-04T13%3A50%3A15Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22KBB44DYK%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BAILLARGEON%22%2C%22parsedDate%22%3A%222013%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBAILLARGEON%2C%20St%26%23xE9%3Bphane.%20%26%23x201C%3BM%26%23xE9%3Bdia%2C%20M%26%23xE9%3Bdiation%2C%20Imm%26%23xE9%3Bdiatet%26%23xE9%3B.%20Portrait%20Du%20Journaliste%20En%20Hamster%20Dans%20Sa%20Roue.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EArgument.%20Politique%2C%20Soci%26%23xE9%3Bt%26%23xE9%3B%2C%20Histoire%3C%5C%2Fi%3E%2015%2C%20no.%202%20%282013%29.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22M%5Cu00e9dia%2C%20m%5Cu00e9diation%2C%20imm%5Cu00e9diatet%5Cu00e9.%20Portrait%20du%20journaliste%20en%20hamster%20dans%20sa%20roue%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22St%5Cu00e9phane%22%2C%22lastName%22%3A%22BAILLARGEON%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222013%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-03T23%3A57%3A35Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%223JP2R7GS%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22SARTRE%22%2C%22parsedDate%22%3A%221972%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESARTRE%2C%20Jean-Paul.%20%3Ci%3EPlaidoyer%20pour%20les%20intellectuels%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Gallimard%2C%201972.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Plaidoyer%20pour%20les%20intellectuels%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Jean-Paul%22%2C%22lastName%22%3A%22SARTRE%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221972%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-03T23%3A13%3A04Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22GAU4A6Q3%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22GRUZINSKI%22%2C%22parsedDate%22%3A%221989%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EGRUZINSKI%2C%20Serge.%20%26%23x201C%3BChristianisation%20ou%20occidentalisation%3F%20Les%20sources%20romaines%20d%26%23x2019%3Bune%20anthropologie%20historique.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EM%26%23xE9%3Blanges%20de%20l%26%23x2019%3B%26%23xC9%3Bcole%20fran%26%23xE7%3Baise%20de%20Rome.%20Italie%20et%20M%26%23xE9%3Bditerran%26%23xE9%3Be%3C%5C%2Fi%3E%20101%2C%20no.%202%20%281989%29%3A%20733%26%23x2013%3B50.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Christianisation%20ou%20occidentalisation%3F%20Les%20sources%20romaines%20d%27une%20anthropologie%20historique%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Serge%22%2C%22lastName%22%3A%22GRUZINSKI%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221989%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-01T17%3A04%3A40Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%222HCAAF3A%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22St.%20Clair%20Segurado%22%2C%22parsedDate%22%3A%222000%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESt.%20Clair%20Segurado%2C%20Eva%20Mar%26%23xED%3Ba.%20%3Ci%3EDios%20y%20Belial%20en%20un%20mismo%20altar%3A%20los%20ritos%20chinos%20y%20malabares%20en%20la%20extinci%26%23xF3%3Bn%20de%20la%20Compa%26%23xF1%3B%26%23xED%3Ba%20de%20Jes%26%23xFA%3Bs%3C%5C%2Fi%3E.%20San%20Vicente%20del%20Raspeig%3A%20Publicaciones%20de%20la%20Universidad%20de%20Alicante%2C%202000.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Dios%20y%20Belial%20en%20un%20mismo%20altar%3A%20los%20ritos%20chinos%20y%20malabares%20en%20la%20extinci%5Cu00f3n%20de%20la%20Compa%5Cu00f1%5Cu00eda%20de%20Jes%5Cu00fas%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Eva%20Mar%5Cu00eda%22%2C%22lastName%22%3A%22St.%20Clair%20Segurado%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222000%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-01T16%3A57%3A26Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22RH6XUAIM%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22SIERRA%20RODR%5Cu00cdGUEZ%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESIERRA%20RODR%26%23xCD%3BGUEZ%2C%20David.%20%26%23x201C%3BLa%20Controversia%20de%20Los%20Ritos%20Chinos%20y%20Su%20Dimensi%26%23xF3%3Bn%2C%20Desarrollo%20y%20Consecuencias%2C%26%23x201D%3B%20s.d.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22document%22%2C%22title%22%3A%22La%20controversia%20de%20los%20ritos%20chinos%20y%20su%20dimensi%5Cu00f3n%2C%20desarrollo%20y%20consecuencias%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22David%22%2C%22lastName%22%3A%22SIERRA%20RODR%5Cu00cdGUEZ%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%22s.d.%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-06-01T16%3A57%3A06Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%228USYKVYN%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22ASCH%22%2C%22parsedDate%22%3A%221955%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EASCH%2C%20Solomon.%20%26%23x201C%3BOpinions%20and%20Social%20Pressure.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EScientific%20American%3C%5C%2Fi%3E%20193%2C%20no.%205%20%281955%29%3A%2031%26%23x2013%3B35.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Opinions%20and%20Social%20Pressure%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Solomon%22%2C%22lastName%22%3A%22ASCH%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221955%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-28T16%3A00%3A41Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22HR6MTH2X%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22STOETZEL%22%2C%22parsedDate%22%3A%221996%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ESTOETZEL%2C%20Jean.%20%3Ci%3ELa%20psychologie%20sociale%20%5B1978%5D%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Flammarion%2C%201996.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22La%20psychologie%20sociale%20%5B1978%5D%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Jean%22%2C%22lastName%22%3A%22STOETZEL%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221996%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-08-081065-6%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-28T15%3A58%3A01Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22E7XZ2LH7%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%2C%22parsedDate%22%3A%222007%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ELAVALL%26%23xC9%3B%2C%20Bernard.%20%3Ci%3EL%26%23x2019%3BAm%26%23xE9%3Brique%20espagnole%3A%20de%20Colomb%20%26%23xE0%3B%20Bolivar%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Belin%2C%202007.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22L%27Am%5Cu00e9rique%20espagnole%3A%20de%20Colomb%20%5Cu00e0%20Bolivar%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Bernard%22%2C%22lastName%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222007%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-7011-3920-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-22T01%3A36%3A29Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22FD44QPMA%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%2C%22parsedDate%22%3A%222014%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ELAVALL%26%23xC9%3B%2C%20Bernard.%20%3Ci%3EAu%20Nom%20Des%20Indiens%3A%20Une%20Histoire%20de%20l%26%23x2019%3B%26%23xE9%3Bvang%26%23xE9%3Blisation%20En%20Am%26%23xE9%3Brique%20Espagnole%3A%20XVIe-XVIIIe%20Si%26%23xE8%3Bcle%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Rivages%2C%202014.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Au%20nom%20des%20Indiens%3A%20une%20histoire%20de%20l%27%5Cu00e9vang%5Cu00e9lisation%20en%20Am%5Cu00e9rique%20espagnole%3A%20XVIe-XVIIIe%20si%5Cu00e8cle%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Bernard%22%2C%22lastName%22%3A%22LAVALL%5Cu00c9%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222014%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-228-91147-4%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-22T01%3A32%3A38Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22M4SUUBUL%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22BIBEAU%22%2C%22parsedDate%22%3A%222017%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EBIBEAU%2C%20Gilles.%20%3Ci%3EAndaluc%26%23xED%3Ba%3A%20L%26%23x2019%3Bhistoire%20%26%23xE0%3B%20Rebours%3C%5C%2Fi%3E.%20Cadastres.%20Montr%26%23xE9%3Bal%2C%20Qu%26%23xE9%3Bbec%3A%20M%26%23xE9%3Bmoire%20d%26%23x2019%3Bencrier%2C%202017.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Andaluc%5Cu00eda%3A%20l%27histoire%20%5Cu00e0%20rebours%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Gilles%22%2C%22lastName%22%3A%22BIBEAU%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222017%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-89712-453-3%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-22T01%3A31%3A24Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22BAL7FW9S%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22WEBER%22%2C%22parsedDate%22%3A%221963%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EWEBER%2C%20Max.%20%3Ci%3ELe%20savant%20et%20le%20politique%20%5B1919%5D%3C%5C%2Fi%3E.%20Paris%3A%20Union%20G%26%23xE9%3Bn%26%23xE9%3Brale%20d%26%23x2019%3B%26%23xC9%3Bditions%2C%201963.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Le%20savant%20et%20le%20politique%20%5B1919%5D%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Max%22%2C%22lastName%22%3A%22WEBER%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%221963%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-16T18%3A04%3A58Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22PCH4BM97%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22WACQUANT%22%2C%22parsedDate%22%3A%222001%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EWACQUANT%2C%20Lo%26%23xEF%3Bc.%20%26%23x201C%3BElias%20Dans%20Le%20Ghetto%20Noir.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3EPolitix%3C%5C%2Fi%3E%2C%20no.%2056%20%282001%29%3A%20209%26%23x2013%3B17.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Elias%20dans%20le%20ghetto%20noir%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Lo%5Cu00efc%22%2C%22lastName%22%3A%22WACQUANT%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222001%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-16T17%3A55%3A47Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22SGIQ9GXG%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22PETTIT%22%2C%22parsedDate%22%3A%222010%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EPETTIT%2C%20Philip.%20%26%23x201C%3BCivic%20Republican%20Theory.%26%23x201D%3B%20In%20%3Ci%3EA%20Political%20Philosophy%20in%20Public%20Life%3C%5C%2Fi%3E%2C%2031%26%23x2013%3B68.%20Princeton%20and%20Oxford%3A%20Princeton%20University%20Press%2C%202010.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22bookSection%22%2C%22title%22%3A%22Civic%20Republican%20Theory%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Philip%22%2C%22lastName%22%3A%22PETTIT%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22bookTitle%22%3A%22A%20Political%20Philosophy%20in%20Public%20Life%22%2C%22date%22%3A%222010%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-16T17%3A53%3A50Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22ELL9YDPL%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22COSANDEY%20and%20DESCIMON%22%2C%22parsedDate%22%3A%222002%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ECOSANDEY%2C%20Fanny%2C%20and%20Robert%20DESCIMON.%20%3Ci%3EL%26%23x2019%3B%20absolutisme%20en%20France%3A%20histoire%20et%20historiographie%3C%5C%2Fi%3E.%20Points%20Histoire%20313.%20Paris%3A%20%26%23xC9%3Bd.%20du%20Seuil%2C%202002.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22L%27%20absolutisme%20en%20France%3A%20histoire%20et%20historiographie%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Fanny%22%2C%22lastName%22%3A%22COSANDEY%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Robert%22%2C%22lastName%22%3A%22DESCIMON%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222002%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-02-048193-9%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-16T17%3A47%3A38Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22RTNHCGG3%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22CAILLEAUX%22%2C%22parsedDate%22%3A%222013%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3ECAILLEAUX%2C%20Christophe.%20%26%23x201C%3BChr%26%23xE9%3Btiens%2C%20juifs%20et%20musulmans%20dans%20l%26%23x2019%3BEspagne%20m%26%23xE9%3Bdi%26%23xE9%3Bvale.%20La%20convivencia%20et%20autres%20mythes%20historiographiques.%26%23x201D%3B%20%3Ci%3ECahiers%20de%20la%20M%26%23xE9%3Bditerran%26%23xE9%3Be%3C%5C%2Fi%3E%2C%20no.%2086%20%282013%29%3A%20257%26%23x2013%3B71.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22journalArticle%22%2C%22title%22%3A%22Chr%5Cu00e9tiens%2C%20juifs%20et%20musulmans%20dans%20l%27Espagne%20m%5Cu00e9di%5Cu00e9vale.%20La%20convivencia%20et%20autres%20mythes%20historiographiques%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Christophe%22%2C%22lastName%22%3A%22CAILLEAUX%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222013%22%2C%22DOI%22%3A%22%22%2C%22ISSN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-01T23%3A27%3A41Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22FMD6RD9Q%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22KAISER%22%2C%22parsedDate%22%3A%222010%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EKAISER%2C%20Wolfgang.%20%26%23x201C%3BVies%20parall%26%23xE8%3Bles%20et%20vie%20commune%20dans%20le%20monde%20urbain.%26%23x201D%3B%20In%20%3Ci%3EDes%20religions%20dans%20la%20ville.%20Strat%26%23xE9%3Bgies%20de%20coexistences%20dans%20l%26%23x2019%3BEurope%20des%20XVIe-XVIIIe%20si%26%23xE8%3Bcles%3C%5C%2Fi%3E%2C%20by%20David%20DO%20PA%26%23xC7%3BO%2C%20Mathilde%20MONGE%2C%20and%20Laurent%20TATARENKO%2C%20189%26%23x2013%3B95.%20Rennes%3A%20Presses%20Univ.%20de%20Rennes%2C%202010.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22bookSection%22%2C%22title%22%3A%22Vies%20parall%5Cu00e8les%20et%20vie%20commune%20dans%20le%20monde%20urbain%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Wolfgang%22%2C%22lastName%22%3A%22KAISER%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22bookAuthor%22%2C%22firstName%22%3A%22David%22%2C%22lastName%22%3A%22DO%20PA%5Cu00c7O%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22bookAuthor%22%2C%22firstName%22%3A%22Mathilde%22%2C%22lastName%22%3A%22MONGE%22%7D%2C%7B%22creatorType%22%3A%22bookAuthor%22%2C%22firstName%22%3A%22Laurent%22%2C%22lastName%22%3A%22TATARENKO%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22bookTitle%22%3A%22Des%20religions%20dans%20la%20ville.%20Strat%5Cu00e9gies%20de%20coexistences%20dans%20l%27Europe%20des%20XVIe-XVIIIe%20si%5Cu00e8cles%22%2C%22date%22%3A%222010%22%2C%22ISBN%22%3A%22%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%22FD8RXBE3%22%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-05-01T23%3A13%3A15Z%22%7D%7D%2C%7B%22key%22%3A%22UBS6LDMY%22%2C%22library%22%3A%7B%22id%22%3A1779142%7D%2C%22meta%22%3A%7B%22creatorSummary%22%3A%22L%5Cu00e9vi-Strauss%22%2C%22parsedDate%22%3A%222000%22%2C%22numChildren%22%3A0%7D%2C%22bib%22%3A%22%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-bib-body%5C%22%20style%3D%5C%22line-height%3A%201.35%3B%20padding-left%3A%202em%3B%20text-indent%3A-2em%3B%5C%22%3E%5Cn%20%20%3Cdiv%20class%3D%5C%22csl-entry%5C%22%3EL%26%23xE9%3Bvi-Strauss%2C%20Claude.%20%3Ci%3EAnthropologie%20structurale%3C%5C%2Fi%3E.%20Agora%207.%20Paris%3A%20Pocket%2C%202000.%3C%5C%2Fdiv%3E%5Cn%3C%5C%2Fdiv%3E%22%2C%22data%22%3A%7B%22itemType%22%3A%22book%22%2C%22title%22%3A%22Anthropologie%20structurale%22%2C%22creators%22%3A%5B%7B%22creatorType%22%3A%22author%22%2C%22firstName%22%3A%22Claude%22%2C%22lastName%22%3A%22L%5Cu00e9vi-Strauss%22%7D%5D%2C%22abstractNote%22%3A%22%22%2C%22date%22%3A%222000%22%2C%22ISBN%22%3A%22978-2-266-04227-7%22%2C%22url%22%3A%22%22%2C%22collections%22%3A%5B%5D%2C%22dateModified%22%3A%222018-04-30T01%3A18%3A14Z%22%7D%7D%5D%7D
LAVALLÉ, Bernard. Bartolomé de Las Casas: Entre l’épée et La Croix. Biographie Payot. Paris: Payot, 2007.
MARTINEZ-GROS, Gabriel, and Lucette VALENSI. L’islam, l’islamisme et l’Occident: genèse d’un affrontement. Paris: Éditions du Seuil, 2013.
TARDIEU, Jean-Pierre. Noirs et Indiens Au Pérou (XVIe-XVIIe Siècles): Histoire d’une Politique Ségrégationniste. Recherches & Documents. Paris: L’Harmattan, 1990.
fre, Yves, Marc St-Hilaire, and Étienne Rivard, eds. La francophonie nord-américaine. Atlas historique du Québec. Québec: Presses de l’Univ. Laval, 2012.
Colombo, Cristoforo. La découverte de l’Amérique: écrits complets (1492-1505). La Découverte poche Littérature et voyages 418. Paris: La Découverte, 2015.
VAZQUEZ, Francisco. Relation du voyage et de la rébellion d’Aguirre [1559]. Grenoble: J.Millon, 1989.
BERNAND, Carmen, and Serge GRUZINSKI. Histoire du Nouveau Monde. 2: Les métissages (1550 - 1640). Paris: Fayard, 1993.
BUTEL, Paul. Histoire de l’Atlantique: de l’Antiquité à nos jours. Ed. revue et augm. Collection Tempus 435. Paris: Perrin, 1997.
MÉCHOULAN, Henry. Le Sang de l’autre: Ou, L’honneur de Dieu: Indiens, Juifs, Morisques Dans l’Espagne Du Siècle d’or. La Force Des Idées. Paris: Fayard, 1979.
DUVERGER, Christian. Cortés. Paris: Fayard, 2001.
VIROLI, Maurizio. Républicanisme. Lormont: le Bord de l’eau, 2011.
LIVERNOIS, Jonathan. La Route Du Pays-Brûlé: Archéologie et Reconstruction Du Patriotisme Québécois. Documents. Montréal: Atelier 10, 2016.
DUMONT, Micheline. “La Laïcité et Les Droits Des Femmes. Réflexions Critiques.”
Histoire Engagée, September 26, 2013.
http://histoireengagee.ca/la-laicite-et-les-droits-des-femmes-reflexions-critiques/.
BOUCHER, Francis. La Grande Déception: Dialogue avec les exclus de l’indépendance. Somme Toute, 2018.
DORION, Catherine. Les Luttes Fécondes: Libérer Le Désir En Amour et En Politique. Documents 11. Montréal, Québec: Atelier 10, 2017.
GOMEZ, Thomas. L’ invention de l’Amérique: mythes et réalités de la conquête. Champs 360. Paris: Flammarion, 1992.
BATAILLON, Marcel. “Sur la conscience géopolitique de la rébellion pizarriste.” Cahiers du monde hispanique et luso-brésilien, no. 7 (1966): 13–23.
BATAILLON, Marcel. “Les colons du Pérou contre Charles Quint: analyse du mouvement pizarriste (1544-1548).” Annales. Économie, Société et Civilisations 22, no. 3 (1967): 479–94.
FOUCAULT, Michel. Dits et écrits. 1976 - 1988. Dits et écrits. 1954 -1988, Michel Foucault. Ed. établie sous la dir. de Daniel Defert ...; 2. Paris: Gallimard, 2001.
LAVALLÉ, Bernard. Francisco Pizarro: Conquistador de l’extrême. Biographie Payot. Paris: Payot, 2004.
BERNAND, Carmen, and Serge GRUZINSKI. Histoire du Nouveau Monde. 1, 1,. Paris: Fayard, 1991.
SALAH, Asher. “Moriscos in sicily in the Years of the Expulsion 1609-1614.” Journal of Levantine Studies 6 (2016): 333–55.
RIVET, Daniel. Le Maghreb à l’épreuve de la colonisation. Pluriel Histoire. Paris: Hachette Littératures, 2003.
GARCÍA-ARENAL, Mercedes. “Los moriscos en Marruecos.” In Los moriscos: expulsión y diáspora. Una perspectiva internacional, by Mercedes GARCÍA-ARENAL and Gerard WIEGERS, 275–311. Valencia, Granada, Zaragoza, 2014.
CARDAILLAC, Louis. “Vision des morisques et de leur expulsion, quatre cents ans après.” Cahiers de la Méditerranée, no. 79 (2009): 407–18.
BAUDOT, Georges. La Vie Quotidienne Dans l’Amérique Espagnole de Philippe II, XVIe Siècle. Paris: Hachette, 1981.
FRENETTE, Yves, Marc ST-HILAIRE, and Étienne RIVARD, eds. La francophonie nord-américaine. Atlas historique du Québec. Québec: Presses de l’Univ. Laval, 2012.
POPOVIC, Srdja.
Comment faire tomber un dictateur quand on est seul, tout petit, et sans armes, 2015.
http://banq.pretnumerique.ca/accueil/isbn/9782228913881.
WIEVIORKA, Michel. “Après les nouveaux mouvements sociaux.” In Neuf leçons de sociologie, 113–42. Paris: Fayard, 2010.
MOSCOVICI, Serge, and Jacques LECOMTE. “‘L’influence n’est pas la manipulation’. Entretien avec Serge Moscovici [1994].” In Le Pouvoir. Des rapports individuels aux relations internationales, 91–97. Paris: Sciences Humaines, 2002.
MORA RODRÍGUEZ, Luis. Bartolomé de Las Casas: conquête, domination, souveraineté. 1re édition. Fondements de la politique. Série essais. Paris: Presses Universitaires de France, 2012.
CASAS, Bartolomé de las, and Charles GILLEN. Une plume à la force d’un glaive: Lettres choisies. Paris: Cerf, 1996.
SAPIRO, Gisèle. “Modèles d’intervention politique des intellectuels. Le cas français.” Actes de la recherche en sciences sociales, no. 176–177 (2009): 8–31.
BAILLARGEON, Stéphane. “Média, Médiation, Immédiateté. Portrait Du Journaliste En Hamster Dans Sa Roue.” Argument. Politique, Société, Histoire 15, no. 2 (2013).
SARTRE, Jean-Paul. Plaidoyer pour les intellectuels. Paris: Gallimard, 1972.
GRUZINSKI, Serge. “Christianisation ou occidentalisation? Les sources romaines d’une anthropologie historique.” Mélanges de l’École française de Rome. Italie et Méditerranée 101, no. 2 (1989): 733–50.
St. Clair Segurado, Eva María. Dios y Belial en un mismo altar: los ritos chinos y malabares en la extinción de la Compañía de Jesús. San Vicente del Raspeig: Publicaciones de la Universidad de Alicante, 2000.
SIERRA RODRÍGUEZ, David. “La Controversia de Los Ritos Chinos y Su Dimensión, Desarrollo y Consecuencias,” s.d.
ASCH, Solomon. “Opinions and Social Pressure.” Scientific American 193, no. 5 (1955): 31–35.
STOETZEL, Jean. La psychologie sociale [1978]. Paris: Flammarion, 1996.
LAVALLÉ, Bernard. L’Amérique espagnole: de Colomb à Bolivar. Paris: Belin, 2007.
LAVALLÉ, Bernard. Au Nom Des Indiens: Une Histoire de l’évangélisation En Amérique Espagnole: XVIe-XVIIIe Siècle. Paris: Rivages, 2014.
BIBEAU, Gilles. Andalucía: L’histoire à Rebours. Cadastres. Montréal, Québec: Mémoire d’encrier, 2017.
WEBER, Max. Le savant et le politique [1919]. Paris: Union Générale d’Éditions, 1963.
WACQUANT, Loïc. “Elias Dans Le Ghetto Noir.” Politix, no. 56 (2001): 209–17.
PETTIT, Philip. “Civic Republican Theory.” In A Political Philosophy in Public Life, 31–68. Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2010.
COSANDEY, Fanny, and Robert DESCIMON. L’ absolutisme en France: histoire et historiographie. Points Histoire 313. Paris: Éd. du Seuil, 2002.
CAILLEAUX, Christophe. “Chrétiens, juifs et musulmans dans l’Espagne médiévale. La convivencia et autres mythes historiographiques.” Cahiers de la Méditerranée, no. 86 (2013): 257–71.
KAISER, Wolfgang. “Vies parallèles et vie commune dans le monde urbain.” In Des religions dans la ville. Stratégies de coexistences dans l’Europe des XVIe-XVIIIe siècles, by David DO PAÇO, Mathilde MONGE, and Laurent TATARENKO, 189–95. Rennes: Presses Univ. de Rennes, 2010.
Lévi-Strauss, Claude. Anthropologie structurale. Agora 7. Paris: Pocket, 2000.